Categories
Ábhar i nGaeilge Léachtaí ⁊ Cainteanna

Páipéir Bhána agus Páipéir Bhreaca

Réamhfhocal Léim go: réamhfhocal | cur i láthair | an léacht | buíochas Le hEoghan Ó hAnluain Tháinig Máirtín Ó Cadhain go dtí an chéad Scoil Shamhraidh de chuid Chumann Merriman in Inis sa bhliain 1968. Bhí cuireadh tugtha dó páirt a ghlacadh i siompóisiam ar litríocht Ghaeilge Thuamhumhan. D’éirigh thar barr leis an scoil agus beartaíodh […]

Categories
Ábhar i nGaeilge Ailt ⁊ Aistí Léacht Uí Chadhain Léachtaí ⁊ Cainteanna

Maighréad Nic Mhaicín, an Cadhnach agus comaoin an Domhain Thoir

Le Fionntán de Brún. Léacht Uí Chadhain 2020 in UCD. Tá an léacht seo foilsithe ag UCD Scoil na Gaeilge, an Léinn Cheiltigh agus an Bhéaloidis ar: YouTube. Soundcloud.

Categories
Ábhar i nGaeilge Ailt ⁊ Aistí Léacht Uí Chadhain Léachtaí ⁊ Cainteanna

Barbed Wire Mháirtín Uí Chadhain

Le Cathal Ó Háinle. Léacht Uí Chadhain 2001 in UCD. I bhfómhar na bliana 1997 d’iarr Iontaobhas Uí Chadhain orm lámhscríbhinn an tsaothair phróis Barbed Wire le Máirtín Ó Cadhain a bhreithniú féachaint an raibh sé infhoilsithe, agus d’iarr siad orm é a réiteach don chló, dá gceapfainn go raibh. Ghlac mé go fonnmhar leis an gcuireadh agus súil […]

Categories
Ábhar i nGaeilge Léacht Uí Chadhain Léachtaí ⁊ Cainteanna

Ó Chill go Cré: Léamh ar shaothar Mháirtín Uí Chadhain

Leis an Ollamh Gearóid Denvir. Léacht Uí Chadhain 1986. Foilsíodh an aiste seo i dtosach in Comhar, Eanáir 1987, 22–31. Athfhoilsithe in Léachtaí Uí Chadhain, Eag. Eoghan Ó hAnluain, An Clóchomhar, Baile Átha Cliath 1989, 134–51. Tréith bhunúsach de chuid litríocht na Gaeilge ó thús ama, agus go deimhin de chuid mhaith de litríocht Bhéarla na hÉireann chomh […]

Categories
Ábhar i nGaeilge Léachtaí ⁊ Cainteanna

Máirtín Ó Cadhain — Poblachtach agus Sóisialaí

Le Proinsias Mac Aonghusa. Marais, Páras, An Cháisc, 1989. Ag Dáil Uí Chadhain a tugadh an léacht seo ar an 8 Aibreán 1989. Céadfhoilsíodh i riocht na haiste í in Comhar, 49(10), 5–17. Bhí Máirtín Ó Cadhain chomh Gaelach le ceaig poitín; meas an stiléara is mó a bhí aige ar reachtanna agus dhlithe stáit ar a raibh […]

Categories
Ábhar i nGaeilge Léachtaí ⁊ Cainteanna

Máirtín Ó Cadhain agus Dioscúrsa an Dúchais

Le Dónall Ó Braonáin, RTÉ Raidió na Gaeltachta. Léacht an Oireachtais 2006. Aimsir mhór chomórtha í an bhliain seo 2006. Rinneadh comóradh ar Sigmund Freud a tháinig ar an saol céad caoga bliain ó shin ar 6 Bealtaine 1856, rugadh an mórchumadóir Wolfgang Amadeus Mozart dhá chéad caoga bliain ó shin agus céad bliain ó shin […]

Categories
Ábhar i nGaeilge Léachtaí ⁊ Cainteanna

An Pholaitíocht mar Théama i Léachtaí Uí Chadhain

Le Liam Mac Con Iomaire. Ag Dáil Uí Chadhain a tugadh an léacht seo ar an 8 Aibreán 1989. Le naoi mbliana anuas, ón mbliain 1980, tugtar léacht phoiblí uair sa bhliain sa Choláiste Ollscoile, Baile Átha Cliath, i gcuimhne ar Mháirtín Ó Cadhain. As na naoi léacht a tugadh go dtí seo is faoi scríbhinní polaitiúla Uí Chadhain (go […]

Categories
Ábhar i nGaeilge Léachtaí ⁊ Cainteanna

An Currach agus ina Dhiaidh

Le Michael O’Riordan, Cathaoirleach Pháirtí Cumannach na hÉireann. Ag Dáil Uí Chadhain a tugadh an léacht seo ar an 8 Aibreán 1989. I mí Feabhra 1940, cúig mhí tar éis tús a bheith curtha leis an Dara Cogadh Domhanda, cuireadh i gcampa géibhinn an Churraigh mé in éineacht le beirt Chorcaíoch eile, Tadhg Ó Conaill agus Mícheál […]

Categories
Ábhar i nGaeilge Léachtaí ⁊ Cainteanna

Team Pheaidí Mac Diarmada: Léacht ag Dáil Uí Chadhain (1989), cois uaigh an Chadhnaigh

Le Team Peaidí Mac Diarmada. Dáil Uí Chadhain. Éist leis an léacht An léacht go hachomair Caint a thug Team Pheaidí Mac Diarmada ag ócáid a d’eagraigh Dáil Uí Chadhain cois uaigh an Chadhnaigh sa mbliain 1989. Comharsa ón gCnocán Glas ab ea Team Pheaidí, é trí bliana níb óige ná an Cadhnach, agus a d’oibrigh leis ar an […]

Categories
Ábhar i nGaeilge Léachtaí ⁊ Cainteanna

Breandán Mac Gearailt: Caint a tugadh ag Dáil Uí Chadhain (1989)

Le Breandán Mac Gearailt. Dáil Uí Chadhain. Éist leis an gcaint An chaint go hachomair I 1988 bunaíodh Dáil Uí Chadhain, eagraíocht a d’fhéach le machnamh polaitíochta an Chadhnaigh a scrúdú trí mheán díospóireachta, anailíse agus plé, agus an machnamh seo a fhorbairt i ndálaí na linne sin. Eagraíodh an chéad seimineár de chuid Dháil Uí Chadhain i mí […]